M&A-trends in 2013 wereldwijd
De wereldwijde M&A-sector zette in 2013 een licht dalende trend voort. Terwijl het aantal transacties op hetzelfde niveau bleef als in 2012, daalde het totale transactievolume met 3,2% volgens het jaarverslag van Mergermarket. Het totale volume bedroeg in 2013 2.215,1 B$. De Europese fusie- en overnametransacties ter waarde van US$ 631,6 mrd daalden met 12% ten opzichte van 2012 (US$ 717,8 mrd) en lieten een tweede jaarlijkse daling zien.
M&A-trends op de Bulgaarse markt
De markt voor fusies en overnames in Bulgarije is de laatste 2-3 jaar verslechterd door de gevolgen van de wereldwijde financiële crisis. Volgens verschillende bureaus is de markt in 2012 en 2013 echter gegroeid tot ongeveer 1,5 miljard euro. Er zijn veel mogelijkheden om interessante bedrijven te verwerven tegen een aantrekkelijke prijs, zolang de investeerders bereid zijn om wat meer moeite te doen voor de herstructurering en herpositionering van de bedrijven. De sectoren die in 2012-2013 de meeste aandacht van investeerders trokken, waren de energiesector, de voedingsindustrie en de telecommunicatie. Op een van deze gebieden werd de grootste deal voor 2012 gesloten - de in november voltooide verplichtingen reconstructie van de Bulgaarse Telecommunicatiemaatschappij. De transactie is belangrijk voor een van de belangrijkste tendensen die de markt voor fusies en overnames in Bulgarije in 2012 kenmerkten - aandringen op de wederopbouw van passiva en minder "nieuwe" deals, gericht op de bevordering van de groei en de realisatie van extra voordelen voor het bedrijf, merken de auteurs van het rapport op.
Er is groeiende belangstelling van investeerders uit het Oosten: Rusland, Turkije, China - die een speciale kredietlijn van 10 miljard dollar voor gezamenlijke investeringsprojecten in de infrastructuur en in technologie in Oost-Europa en een fonds voor een investeringspartnerschap ten bedrage van 500 miljoen dollar en andere hebben bekendgemaakt. Verwacht wordt dat zij de Europese investeerders zullen vervangen. Het aantal financiële investeerders (particuliere aandelenfondsen) dat op zoek is naar investeringen in Bulgarije is aanzienlijk gedaald om twee redenen: de meeste bedrijven die momenteel op de markt zijn, verkeren in financiële moeilijkheden en de fondsen willen niet zo veel middelen investeren in de herstructurering van dergelijke bedrijven. De tweede reden is dat zij veel behoudender zijn geworden in hun waarderingen, die niet voldoen aan de verwachtingen van de eigenaren van de goede bedrijven.
Bulgaarse fusie- en overnamemarkt in 2013 - een gematigde verbetering, gedomineerd door lokale spelers. Ook in 2013 werden deals gedreven door massale herstructureringen en verplaatsing van kapitaal. Opnieuw werden de meeste deals geïnitieerd door verkopers die de Bulgaarse markt wilden verlaten.
De meeste verkopers waren buitenlandse investeerders, die hoofdzakelijk vertrokken omdat hun investeringen de afgelopen jaren weinig opleverden of omdat zij probeerden andere activiteiten te financieren met het kapitaal dat zij hier bijeengebracht hadden. De plaatsen van degenen die vertrokken, werden grotendeels ingenomen door lokale bedrijven. Dankzij de vele bedrijven die hun marktpositie actief trachtten te consolideren, waren er momenten van echte concurrentie, waardoor de vrees voor politieke risico's als gevolg van de maandenlange demonstraties tegen de regering werd weggenomen. Over het geheel genomen was het aantal transacties redelijk voor de omvang van de markt. Afgezien van enkele prominente transacties bleef het de markt echter aan diepgang ontbreken.
Dynamiek van de Bulgaarse markt
Er waren interessante transacties in verschillende sectoren die traditioneel de aandacht van investeerders trekken. In de sector financiële instellingen: de MKB Unionbank deal werd afgerond; het Duitse Bayern LB verkocht zijn Bulgaarse activa; en First Investment Bank verwierf nog een klein stukje op de bankmarkt. CTBank heeft Emporiki Bank overgenomen. De Nederlandse verzekeringsgroep Achmea heeft zijn verzekeringsactiviteiten in Bulgarije verkocht; en Interamerican staat op het punt deel uit te maken van de lokale verzekeringsmaatschappij Euroins. De race om het grootste pensioenfonds, Doverie, kon op heel wat belangstelling rekenen. De eigenaar, Vienna Insurance Group, kreeg vooral lokale aanbiedingen en tekende uiteindelijk een overeenkomst over de verkoop van Doverie aan United Capital Plc, een in het Verenigd Koninkrijk geregistreerd fonds.
Er was aanzienlijke beweging in de telecom- en mediasector, waarbij de overname van Globul door Telenor de belangrijkste deal was. In het digitale mediasegment verwierf Darik de webactiviteiten van de internetgroep Netinfo.bg, waarmee het zijn portefeuille van mediaplatforms voor het bereiken van zijn Bulgaarse publiek vervolledigde. In de gedrukte media kwam een einde aan de geschillen over de eigendom van "Trud" en "24 Chasa"; in het tijdschriftensegment verkocht Sanoma zijn activiteiten aan een groep onder leiding van het huidige management.
Sommige spelers bleven uitbreiden. Rompharm verwierf enkele grote portefeuilles landbouwgrond, waarna het een portefeuille-investering deed in het grootste farmaceutische bedrijf op de beurs van Sofia - Sopharma. Een groep investeerders, onder leiding van Spas Roussev, verwierf vorig jaar het Radisson in Sofia, dit jaar gevolgd door de overname van het Hilton Sofia.
Wat is de volgende stap in fusies en overnames?
Er zijn geen tekenen die wijzen op een aanzienlijke groei van de fusie- en overnamemarkt in Bulgarije. Toch is het vermeldenswaard dat er voor het eerst in enkele jaren twee opeenvolgende periodes waren van toegenomen vertrouwen bij fondsbeheerders in Centraal-Europa. Deze groei is uiterst belangrijk en samen met het aarzelende, maar aanhoudende economische herstel brengt hij investeerders samen die geïnteresseerd zijn in de regio en de bedrijven die de toekomst van de markt proberen te plannen. Verschillen tussen de prijs- en timingverwachtingen van kopers en verkopers blijven echter een fundamenteel obstakel voor het sluiten van transacties.
In overeenstemming met de economische en politieke omstandigheden in het land kunnen we verwachten dat er meer investeringen zullen worden gedaan die gericht zijn op het verhogen van de efficiëntie en het verlagen van de kosten, in plaats van investeringen in productiecapaciteit. Exportgerichte sectoren, zoals de voedingsindustrie en fast moving consumer goods, zullen het goed blijven doen en wij mogen daar dan ook enige beweging verwachten.
Veel van 's lands industrieën zijn nog steeds gefragmenteerd, wat betekent dat we de komende maanden nog meer consolidatie gaan zien... Het goede nieuws is echter dat de belangstelling van financiële investeerders lijkt toe te nemen.
Zoals in sommige buurlanden van Midden- en Oost-Europa, is er een groeiende belangstelling van andere markten, zoals China en Korea. Wij hebben met name van Chinese bedrijven een toegenomen belangstelling gezien en het ziet ernaar uit dat dit in de nabije toekomst zo zal blijven.
Ten slotte versterken accelerators/incubators en mede-investeringsfondsen de positie van het land als regionale hub voor jonge en ambitieuze projecten. Waren er een paar jaar geleden nog maar een paar buitenlandse projecten in het investeringsvenster van de accelerators, nu is de verhouding ongeveer 50/50, wat betekent dat de diversificatie en internationalisering doorgaan. We kunnen er redelijkerwijs van uitgaan dat de start-upindustrie in Bulgarije in de nabije toekomst deals zal beginnen te genereren.